Handgeschreven of getypt en ondertekend

Schade verhalen buiten rechte is niet meer dan het beoordelen van de aansprakelijkheid op basis van de geldende wettelijke regels en jurisprudentie zoals de rechter het ook zou doen. Alleen in de praktijk is soms duidelijk merkbaar wie op de stoel van de rechter gaat zitten. Immers beide belangenbehartigers steunen (uiteraard?) de eigen cliënt of verzekerde.

Er is niets mis met het verdedigen van het standpunt van de eigen cliënt of verzekerde. Echter in de praktijk komen tenenkrommende reacties voorbij waarbij men de feiten die op tafel liggen uit het oog verliest en puur uit eigen gevoel of waarheidsvinding de zaak beredeneert.

De beoordeling van een getuigenverklaring is een voorbeeld waarbij partijen beschikken over dezelfde tekst, de getuigenverklaring, maar hem anders interpreteren of zelfs van tafel willen vegen als niet geloofwaardig. Wat is nu eigenlijk de waarde van een getuigenverklaring? Hoe wordt een verklaring van de getuige door de rechter beoordeeld?

Wat is een getuigenverklaring?

In de negende afdeling, paragraaf 4 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering komt alles rondom de getuigen aan bod. In het eerste artikel daarvan, artikel 163 Rv wordt duidelijk gemaakt wat een getuigenverklaring is. Een getuigenverklaring kan slechts als bewijs dienen, voor zover zij betrekking heeft op aan de getuige uit eigen waarneming bekende feiten.

Eigen waarneming

De getuige dient te verklaren naar eigen waarneming. De getuige kan dus alleen verklaren wat hijzelf heeft gezien, heeft gehoord of heeft gevoeld. Dat kan zijn het zien van de aanrijding, het horen van de klap of schuldbekentenis van één van de partijen of het voelen van het aantal botsstoten indien er sprake is geweest van een kettingbotsing.

Het alleen accepteren van de verklaring van een ooggetuige en het terzijde schuiven van andersoortige waarnemingen is niet redelijk. Ook hetgeen de getuige kan hebben gehoord of hebben gevoeld kan van belang zijn. Het blijft daarbij wel zaak te beoordelen  wat de getuige dan echt heeft kunnen waarnemen en wat dat toevoegt aan de bewijsvoering.

Zo kan een getuige niet hebben “gehoord” dat een voertuig van rijstrook wisselde. Een dergelijke manoeuvre is alleen visueel waar te nemen. Ook het horen van een hard motorgeluid, hoog in toeren, onderstreept niet per definitie een forse overschrijding van de maximum snelheid. Het is als ooggetuige al lastig genoeg om een snelheid te kunnen inschatten en daar een objectief km/u-kaartje aan te hangen. Een getuige kan echter wel een schuldbekentenis hebben gehoord.

Onafhankelijke- of partijgetuige

In de regel zal de verklaring van een onafhankelijke getuige zwaarder wegen dan de verklaring van een partijgetuige. Waarom eigenlijk?

Met een partijgetuige wordt bedoeld één van de betrokken partijen, daaronder wordt dan doorgaans ook de partner, zoon/dochter etc begrepen. Een partner, zoon/dochter of collega zal meestal geen belastende verklaring afleggen voor de “eigen” partij waar men een relatie mee heeft.

De verklaring van een partijgetuige kan daarom slechts ter aanvulling dienen van reeds voorhanden zijnde onvolledig bewijs (artikel 164 Rv). Met andere woorden indien er sprake is van tegenstrijdige lezingen kan de verklaring van een partijgetuige niet zondermeer de doorslag geven.

Beoordeling van de getuigenverklaring

Buiten rechte merken wij dat de waardering van de getuigenverklaring erg uiteenloopt. Zo komt regelmatig de reactie voorbij: “De getuigenverklaring achten wij niet geloofwaardig”, “De getuigenverklaring is niet handgeschreven, maar getypt en ondertekend”. Is de getuigenverklaring dan niets waard? Wie zegt dat de getypte verklaring door de getuige is gemaakt? Die vraag kan echter ook gesteld worden voor een handgeschreven verklaring. Moet de getuige de verklaring dan echt zelf hebben geschreven? Of is het ondertekenen van een verklaring waar je als getuige achter staat ook voldoende?

Er is geen rechtsregel die beschrijft waar de getuigenverklaring aan moet voldoen, handgeschreven of getypt, zelf geschreven of enkel voor akkoord ondertekend. Dit staat nergens beschreven.

De verklaring van getuige valt onder de vrije bewijsleer. De waardering van het bewijs/de verklaring is aan het oordeel van de rechter overgelaten (artikel 152 Rv) Bij de beoordeling zal de rechter niet alleen op de inhoud van de verklaring letten, maar zal hij eveneens kijken naar de wijze waarop de verklaring tot stand is gekomen.

Om buiten rechte tot een beoordeling te komen blijft men dus (helaas) afhankelijk van de zienswijze van beide belangenbehartigers. Het is daarbij belangrijk vast te houden aan de feiten. Welke zaken worden verklaard en zijn bewezen, dat moet worden beargumenteerd. Als de eisende partij daarin is geslaagd kan een getuigenverklaring niet zomaar ter zijde worden geschoven. Ook hetgeen de andere partij stelt dient men zelf te bewijzen. Met alleen een opmerking “de getuigenverklaring achten wij niet geloofwaardig” of gelijksoortige opmerkingen, gaat men het niet redden.

Voorlopig getuigenverhoor

Komt er buiten rechte geen oplossing, dan heeft men de keus voor voorafgaand aan een volledige procedure, de rechter te vragen om een voorlopig getuigenverhoor. De mondelinge verklaring die de getuige dan aflegt bij de rechter wordt vastgelegd in een officieel document en ondertekent door de getuige. Door het verklaren onder ede, met in het achterhoofd het strafbaar zijn van meineed, zal de geloofwaardigheid van de getuigenverklaring geen twijfel meer kunnen zaaien. Een voorlopig getuigenverhoor brengt echter wel extra kosten met zich mee voor de eisende/verzoekende partij. Het belang van de zaak zal dan een rol spelen alvorens deze stap te maken.

Klik hier voor een voorbeeld van een getuigenverklaring.