Verkeer in 2020 niet veiliger geworden, meer risico’s voor voetgangers en tweewielers
Het verkeer is voor voetgangers, fietsers, e-bikers en bromfietsers afgelopen jaar gevaarlijker geworden, aldus het AD. Als gevolg van de lockdowns reden auto’s harder, met relatief meer ongevallen in de bebouwde kom tot gevolg. Dat constateert de politie op basis van de nieuwe ongevallencijfers over 2020.
Dankzij de coronapandemie registreerde de politie vorig jaar ‘slechts’ 80.685 ongelukken, ruim een vijfde minder dan in 2019. Dat blijkt uit de nieuwe verkeersrapportage van Smart Traffic Accident Reporting (Star), waarin politie met diverse partijen, zoals verzekeraars samenwerkt. Vanaf maart, het begin van de coronatijd, tot het einde van het jaar kelderde het aantal ongevallen zelfs met 23 procent. De cijfers kunnen overigens nog licht veranderen, later deze maand komt het CBS met definitieve aantallen.
De spectaculaire daling resulteert niet in een gelijke afname van het aantal verkeersgewonden en -doden. In de praktijk is het vooral eenvoudige blikschade die door de grotere rust op het wegennet uitblijft. Het aantal gewonden daalde van 20.682 naar 18.511 mensen, een afname van slechts 11,2 procent. Het aantal verkeersdoden daalde van 556 naar 513, een afname van 10,1 procent.
Hardrijders
De conclusie luidt dat met name voetgangers, fietsers, e-bikers en bromfietsers meer risico lopen op een verkeersongeval, stelt verkeerskundig ict-bureau Via dat de cijfers op verzoek van de politie analyseerde. ,,Zij profiteren er veel minder van dat het door de coronamaatregelen rustiger op de weg is”, vertelt Erik Donkers, expert verkeersveiligheid van Via. Uit een nadere analyse blijkt dat veel ongevallen buiten de spits plaatsvonden en binnen de bebouwde kom.
Oorzaak is dat automobilisten harder zijn gaan rijden, valt te lezen in Via’s rapport. Tijdens de eerste lockdown in maart en april reden bijna vier op de tien automobilisten op ontsluitingswegen te hard, blijkt uit gedetailleerde data van autonavigatiesystemen en smartphone-apps.
Kinderen
Hardrijders overtraden de maximumsnelheid met gemiddeld 15 procent. Toen de coronamaatregelen in de zomer werden versoepeld daalde het percentage hardrijders meteen naar 37 procent. De snelheidslimiet werd bovendien minder vergaand overschreden.
De politie is geschrokken van de ongevallencijfers. ,,We hoopten dat het aantal verkeersslachtoffers met het aantal ongevallen mee was gedaald”, stelt hoogste verkeerspolitieman Paul Broer. Hij constateert dat het verkeer onvoorspelbaarder is geworden.
,,Normaliter weten mensen wel ongeveer waar en wanneer het druk is, corona heeft dat totaal veranderd. Kinderen fietsten niet meer op twee momenten van en naar school, maar waren de hele dag buiten. Veel Nederlanders gingen sowieso naar buiten voor een fietstocht of een wandeling. Automobilisten, fietsers, bromfietsers en voetgangers: allemaal moesten ze zich het hele jaar aanpassen aan veranderende omstandigheden.”
Lessen
Een ander voorbeeld is de zomer, toen heel Nederland ineens in eigen land vakantie vierde. ,,Het was daardoor drukker op de weg, ook stapten meer mensen op de fiets. Dat is meteen terug te zien in de ongevallencijfers.”
Het veranderde verkeer in coronatijd biedt lessen voor de toekomst, meent verkeerskundig ict-bureau Via. ‘Er is extra aandacht nodig voor de veiligheid van de kwetsbare verkeersdeelnemer’, schrijven de onderzoekers. Zeker als mensen na corona meer gaan thuiswerken en het permanent rustiger op de wegen blijft.
Zo kunnen de cijfers volgens Via een boost betekenen voor de wens van veel steden om langzamer rijdend verkeer te promoten en de auto te weren. Meer concreet zou de maximumsnelheid van 30 kilometer per uur vaker moeten gaan gelden binnen de bebouwde kom.
Meer fietspaden
De politie erkent dat dergelijke maatregelen bijdragen aan de verkeersveiligheid. ,,Als het minder druk blijft, zul je kwetsbare verkeersdeelnemers beter moeten scheiden van gemotoriseerd verkeer”, stelt verkeersbaas Broer. ,,Denk aan de aanleg van meer fietspaden, bredere trottoirs. Meer gebieden waar de maximumsnelheid 30 kilometer per uur is, helpt ook.”
In de tussentijd is de politie door corona anders gaan controleren. Broer: ,,We controleren meer gespreid over de dag in plaats van in de spits of als de jeugd van en naar school gaat.” Ook zijn er minder grootschalige verkeerscontroles, zoals op alcohol. ,,Doordat de horeca dicht is en evenementen afgelast, rijden veel minder mensen met teveel drank op. We kijken nu meer naar afwijkend rijgedrag en afleiding in het verkeer.” De snelheidscontroles gaan uiteraard wel gewoon door, verzekert Broer.
Smartphonegebruik
De politie krijgt daarnaast dit najaar speciale camerasystemen om smartphonegebruik te detecteren. ,,Die kunnen overal worden ingezet, zowel binnen als buiten de bebouwde kom. Elke eenheid krijgt er één om daar ervaring mee op te doen. Later breiden we dat dan uit.”
Opvallend detail is tenslotte dat we tijdens de tweede lockdown van afgelopen najaar niet harder zijn gaan rijden, terwijl het wel iets rustiger werd op de weg. Verklaring is volgens Via dat het relatief druk bleef, maar dat er geen files waren. ,,Door die drukte rijden automobilisten minder hard”, stelt Via-verkeersveiligheidsexpert Donkers.